Fundacja rodzinna – nowy sposób na sukcesję przedsiębiorców i nie tylko

Dzień publikacji: 2023/04/26

Autor: Maciej Truszkiewicz

Dotyczy specjalizacji: Obsługa przedsiębiorcy

Fundacja rodzinna – co to?

W dniu 22 maja 2023 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. Od tej chwili każdy zainteresowany będzie mógł założyć fundację rodzinną, czyli podmiot o określonym przez fundatora szczególnym celu, zakładany w celu gromadzenia majątku, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. Podstawowym celem założeniem fundacji rodzinnej jest stworzenie swoistego skarbca rodzinnego. Fundator (lub fundatorzy, np. rodzice) wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie mniejszej niż 100 tysięcy złotych. Statut może natomiast przewidywać, że oznaczeni beneficjenci (np. poszczególni członkowie rodziny) będą uprawnieni do otrzymywania od fundacji rodzinnej świadczeń lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Kto może być fundatorem fundacji rodzinnej, a kto jej beneficjentem?

Fundatorem fundacji rodzinnej może być jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie. Nie ma zatem wątpliwości, że fundatorem fundacji rodzinnej nie może być żadna jednostka organizacyjna, w tym osoba prawna, a w szczególności spółka. Natomiast beneficjentem fundacji rodzinnej może być zasadniczo również tylko osoba fizyczna, z jednym wyjątkiem – beneficjentem może być też także organizacja pozarządowa. Ustawa precyzuje także, że fundator może mieć również status beneficjenta fundacji rodzinnej. Co ciekawe, w ustawie nie wprowadzono żadnego wymogu istnienia jakichkolwiek relacji (szczególnie rodzinnych) pomiędzy fundatorami a jej beneficjentami. Zatem, pomimo sugestywnej nazwy, teoretycznie fundacja rodzinna nie jest instytucją zarezerwowaną wyłącznie do określenia stosunków pomiędzy członkami jednej rodziny, a może służyć jako narzędzie do zarządzania mieniem pomiędzy niespokrewnionymi ze sobą osobami.

Jakie korzyści z fundacji rodzinnej?

Powołanie fundacji rodzinnej niesie za sobą wiele potencjalnych korzyści, między innymi: możliwość realizacji celu określonego przez fundatora fundacji rodzinnej, tj. fundator określa szczególny cel fundacji rodzinnej w jej statucie, do realizowania którego zobowiązany jest jej zarząd fundacji; uporządkowanie sytuacji finansowej (rozliczeń finansowych) danej rodziny przy pomocy jednego narzędzia, tj. fundacji rodzinnej zarządzającej mieniem rodzinnym; zapewnienie prawidłowego zarządu nad mieniem rodziny, bez konieczności nieustannego udziału fundatora; ochrona majątku członków rodziny poprzez przeniesienie go na inny, lecz nadal kontrolowany podmiot – fundację rodzinną; korzyści podatkowe.

Rozliczenia podatkowe w ramach fundacji rodzinnej

Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze świadczenia uzyskiwanego przez beneficjenta od fundacji rodzinnej lub stanowiące mienie otrzymane w związku z rozwiązaniem fundacji jest wprost zwolnione z podatku od spadków i darowizn. Niezależnie, ustawodawca zdecydował, że przychody uzyskane w drodze ww. świadczenia lub stanowiące ww. mienie są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), jeżeli są to przychody fundatora (albo jego małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma lub macochy) uprawnionego do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej; a także jeżeli są to przychody beneficjenta fundacji rodzinnej z tytułu świadczenia beneficjenta, jeżeli beneficjentem jest fundator albo wspomniana osoba bliska fundatorowi. Zasadniczo jednak – tj. w przypadku osób niespełniających przedstawionych warunków uzasadniających zastosowanie zwolnienia podatkowego – przychód uzyskiwany przez beneficjenta jest opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 15%.

Wobec tego, należy stwierdzić, że beneficjent fundacji rodzinnej – jeżeli jest członkiem rodziny fundatora – jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku dochodowego w związku z otrzymaniem świadczeń lub mienia w ramach fundacji rodzinnej. Przechodząc do opodatkowania samej fundacji rodzinnej, ustawodawca wprowadził zasadę, zgodnie z którą fundacja rodzinna jest zwolniona od podatku dochodowego od osób prawnych. Jednocześnie, wprowadzono jednak wyjątek, zgodnie z którym podatek dochodowy od przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio świadczenia na rzecz beneficjenta lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej wynosi 15% podstawy opodatkowania, tj. przychodu odpowiadającego wartości mienia lub świadczenia. Jeżeli natomiast fundacja prowadzi działalność gospodarczą w zakresie przekraczającym dopuszczalny przez ustawę zakres, wspomniany podatek wynosi 25%.

Zatem, fundacja rodzinna – co do zasady – ma obowiązek zapłacić podatek CIT w wysokości 15%, jednak dopiero w momencie przekazania środków fundacji na rzecz swojego beneficjenta.

Masz pytanie dotyczące powyższego zagadnienia?
Zachęcamy do kontaktu z naszym zespołem.

biuro@kmtlegal.pl

+48690720320