Ustawa o ochronie sygnalistów czeka na podpis prezydenta – podstawowe zagadnienia

Dzień publikacji: 2024/06/19

Autor: Jan Matusiak

Dotyczy specjalizacji: Obsługa przedsiębiorcy

Wprowadzenie

Na obradach w dniu 14 czerwca 2024 roku Sejm Rzeczpospolitej, po uwzględnieniu wprowadzonych uprzednio przez Senat poprawek, przyjął ustawę o ochronie sygnalistów. Aktualnie czeka ona już tylko na podpis prezydenta. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a zatem jej postanowienia powinny zacząć obowiązywać już na przełomie września i października 2024 roku.

Podstawowe założenia ustawy

Celem ustawy jest przede wszystkim ochrona osób zgłaszających naruszenie prawa w określonym ustawą katalogu, a zarazem dokonanie w polskim prawie kompleksowej regulacji zjawiska „whistleblowingu”. Sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Zgodnie z ustawą zgłoszenia będzie mógł dokonać m. in. pracownik, były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta, ale również praktykant czy wolontariusz. Sygnaliści będą podlegać ochronie od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że posiadali uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa. Wobec sygnalistów zabronione będzie podejmowanie działań odwetowych ani próby lub groźby zastosowania takich działań. Warto zauważyć, że sygnalista, który byłby celem działań odwetowych, będzie miał prawo wystąpić o zadośćuczynienie lub odszkodowanie.

Kogo dotyczy ustawa?

Zgodnie z ustawą podmioty na rzecz których wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób będą musiały dostosować wewnętrzne procedury do nowych obowiązków wynikających z uchwalonych właśnie przepisów. Należy zauważać, że we wskazanej liczbie uwzględnić należy nie tylko osoby świadczące pracę na podstawie stosunku pracy, ale również osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych czy B2B.

Obowiązki pracodawcy

Na pracodawcę przede wszystkim nałożono obowiązek ustalenia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, która określi zasady przyjmowania zgłoszeń sygnalistów. Ma on także ją wdrożyć, w szczególności poprzez stworzenie kanału do przyjmowania takich zgłoszeń.

Podsumowanie

Właściwe zaimplementowanie przepisów ustawy w swoich działalnościach stanowi kolejne wyzwanie dla określonej grupy przedsiębiorców. Przygotowanie i wdrożenie efektywnej procedury wewnętrznej rozpatrywania zgłoszeń w wymaganych terminach jest warunkiem spełnienia obowiązków wynikających z omawianej ustawy. Podmioty zobowiązane do ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych będą narażone na karę grzywny w wypadku braku jej ustanowienia bądź ustanowienia jej z istotnym naruszeniem wynikających z ustawy wymogów. Warto zatem odpowiednio wcześniej podjąć działania mające na celu wpierw weryfikacje swojej sytuacji pod kątem możliwości podlegania pod omawiane przepisy, a następnie zająć się kwestią opracowania i wdrożenia odpowiednich procedur.

Masz pytanie dotyczące powyższego zagadnienia?
Zachęcam do kontaktu z naszym zespołem.

j.matusiak@kmtlegal.pl

+48690720320